EV/EBIT Nima?
EV/EBIT nisbati kompaniyaning qiymatini baholash (valuation) ko‘rsatkichi bo‘lib, korxona qiymati (EV – Enterprise Value) ning foiz va soliqlardan oldingi daromadga (EBIT) bo‘lgan nisbati sifatida hisoblanadi.
Bu ko‘rsatkich kompaniyaning narxini (qiymatini) naqd pul, qarz va boshqa majburiyatlarni hisobga olgan holda uning daromadi bilan solishtirish imkonini beradi. EV/EBIT nisbati EV/EBITDA ga o‘xshash, lekin bu nisbat amortizatsiya va eskirish (depreciation va amortization) xarajatlarini ham hisobga oladi.
EV/EBIT P/E nisbatiga o‘xshash (yanada rivojlangan shakli), lekin bozor kapitalizatsiyasi (market cap) o‘rniga korxona qiymati (EV) ishlatiladi. Investorlar EV dan foydalanish orqali kompaniyalarni bir-biri bilan taqqoslashda aniqroq tahlil qilishlari mumkin, chunki EV kompaniyaning haqiqiy qiymatini, shuningdek, leverage va naqd pul hajmini ham hisobga oladi.
EV/EBIT Qanday Hisoblanadi? (Formula)
Korxona ko‘paytmasini (enterprise multiple) hisoblash formulasi quyidagicha:
javaCopyEditEV/EBIT = Korxona qiymati (EV) / EBIT
Bu yerda:
- EV (Enterprise Value) – Korxona qiymati: Aksiyalar qiymati (Market Cap) + Jami qarz – Naqd pul va naqd pul ekvivalentlari.
- EBIT – Soliq va foiz to‘lovlaridan oldingi daromad. Bu ko‘rsatkich odatda naqd pul oqimi o‘rnini bosuvchi (proxy) sifatida ishlatiladi.
Yaxshi EV/EBIT Nisbati Qanday Bo‘lishi Kerak?
Past EV/EBIT qiymati kompaniyaning nisbatan «arzon» ekanligini ko‘rsatishi mumkin.
Biroq, EV/EBIT nisbati eng yaxshi natijalarni kompaniyalar bir xil sanoat va tarmoq ichida taqqoslanganda beradi, chunki har xil sanoat va tarmoqlarda EV/EBIT o‘rtacha qiymatlari farq qilishi mumkin.
Shu sababli, investorlar kompaniya EV/EBIT ko‘rsatkichini sanoatdagi boshqa raqobatchilar bilan taqqoslab tahlil qilishlari lozim.
EV/EBIT nisbati past bo’lgan aksiyalar
| Kompanya nomi | EV/EBIT | Bozor kapitali | Sanoat |
|---|---|---|---|
| China Automotive Systems Inc | 1.11 | $127,99 mln | Avto ehtiyot qismlar |
| DoubleDown Interactive Co Ltd | 1.21 | $497,52 million | Elektron oʻyin va multimedia |
| Montana Technologies Corp. | 1.4 | $464,62 million | Qurilish mahsulotlari va uskunalari |
| CB Financial Services Inc | 1.47 | $157,55 mln | Banklar – mintaqaviy |
| Aytu Biopharma Inc | 1.48 | $8,51 mln | Biotexnologiya |
EV/EBIT Nima Uchun Muhim?
EV/EBIT EV/EBITDA nisbatiga juda o‘xshash, ammo ulardagi asosiy farq shundaki, EV/EBIT amortizatsiya va eskirish (depreciation va amortization) xarajatlarini o‘z ichiga oladi.
Bu farq kapital talab qiluvchi (capital-intensive) bizneslar uchun juda muhim, chunki bunday kompaniyalarda amortizatsiya xarajatlari katta iqtisodiy xarajat hisoblanadi. Masalan, ishlab chiqarish, energetika, telekommunikatsiya va infratuzilma kompaniyalari kabi sohalarda EV/EBIT ko‘rsatkichi aniqroq moliyaviy tahlil imkonini beradi.
Biroq, boshqa ko‘paytmalarda bo‘lgani kabi, EV/EBIT ham kompaniyaning o‘sish sur’atlari va kelajakdagi o‘sish salohiyatini hisobga olmaydi. Shu sababli, investorlar va tahlilchilar bu ko‘rsatkichni boshqa moliyaviy tahlil usullari bilan birgalikda ishlatishlari kerak.
EV/EBIT Nisbati: Kompaniya Haqiqiy Qadri Qanday O‘lchanadi?
📢 Sizningcha, EV/EBIT nisbati kompaniyaning real bahosini aniq ko‘rsatadimi? Yoki kompaniyaning o‘sish sur’ati va kelajakdagi salohiyatini baholashda boshqa ko‘rsatkichlar ham muhimmi?
💬 Fikrlaringizni izohlarda baham ko‘ring! Siz kompaniyani baholashda EV/EBIT nisbati yoki boshqa moliyaviy ko‘rsatkichlarga ko‘proq e’tibor berasizmi? 👇
